مهدی ذاکریان تحلیلگر سیاسی در گفتگو با مستقل:
تیم هسته‌ای دولت تا یکسال پیش منتقد مذاکره بودند
ذاکریان می‌گوید: تیم هسته‌ای دولت را کسانی تشکیل داده‌اند که تا همین یکسال پیش منتقد هر نوع مذاکره‌ای با غرب بودند و اکنون هم در شرایطی پای میز مذاکره می‌نشینند که حتی شناختی حداقلی از مناسبات نظام بینالملل و الزامات مذاکره ندارند.
سرویس سیاسی
برجام همچنان مبهم است و در حالت بلاتکلیفی قرار داد. این شرایط نامعلوم در حالی تداوم دارد که ایران بهدلیل درگیر بودن با تنگناهای اقتصادی، نسبت به طرفین پرونده، نیاز فوری به توافق دارد. اما تیم هسته‌ای دولت در انتظار گذر زمان است، بلکه شرایط ماه‌های بعد، آمریکا و اروپا را برای عقب‌نشینی از مواضع خود ترغیب کند!
دکتر مهدی ذاکریان استاد دانشگاه مهدی ذاکریان، تحلیلگر مسائل بینالملل و مدیرمسئول فصلنامه مطالعات بینالمللی «ناآشنایی نمایندگان ایران با مختصات بینالملل و در نتیجه برداشت‌های اشتباه‌شان از شرایط» را اصلی‌ترین دلیل تعلل ایران می‌داند.
تحلیلگر مسایل بینالملل در گفت‌وگو با «مستقل» با گفتن اینکه «اتحادیه اروپا اگر مجدانه برای توافق هسته‌ای تلاش می‌کند، به‌خاطر نیاز به گاز ایران نیست، دلیلش این است که آن‌ها فعالیت صلح‌آمیز هسته‌ای را «باید»ی می‌دانند که باید مورد توجه همه کشورها باشد.»
تعلل در توافق، ریشه در چه دلیل و کدام اراده‌ها دارد؟
به‌هرحال هر کدام از طرفین مذاکره می‌خواهند امتیازهای بیشتری بگیرند تا به‌زعم خود برنده نهایی باشند. آمریکا که ادعای ابرقدرتی در دنیا دارد، باید مصالح خود را در نظر بگیرد و همچنین تحت‌تاثیر لابی اسرائیل هم است. پس تعلل کاخ سفید را می‌‌توان امری قابل پیش‌بینی دانست. از این طرف هم ایران روی مواضع خود پافشاری می‌کند و تصمیمی بر عقب‌نشینی نگرفته است. در واقع جدل همیشگی ایران و آمریکا اصلی‌ترین دلیل تداوم بلاتکلیفی پرونده مهم هسته‌ای است.
آیا اروپا می‌تواند چاره‌ساز باشد؟ به‌هرحال فصل زمستان نزدیک است و اروپایی‌ها به گاز ایران نیاز دارند.
اینکه گفته می‌شود، اروپایی‌ها چشم‌انتظار برجام هستند تا بعد از احیای برجام و رفع تحریم‌ها، مشکل انرژی‌شان به‌واسطه ایران رفع شود، گزافه‌گویی است. این درست که ایران می‌تواند یکی از مهمترین تامین‌کننده‌های گاز اروپا باشد. اما سوال می‌کنم، عربستان، کویت، امارات و عراق نمیتوانند خلاء گازی اروپایی‌ها را پر کنند؟ به‌نظر ما بن‌سلمان می‌نشیند و تماشا می‌کند تا اروپا بهدلیل احتیاج به گاز ایران توافق هسته‌ای را تسهیل کند؟ یا کویت و امارات نمیتوانند وارد این بحث شوند؟
این که گاز ایران نجات‌دهنده اروپا است، موضوعی است که به کرات مطرح شده است.
همین نظرات و دیدگاه‌های اشتباه شرایط ما را دشوار کرده است و نمی‌توانیم کاری برای بهبودی وضعیت انجام بدهیم. در واقع تیم هسته‌ای دولت را کسانی تشکیل داده‌اند که تا همین یکسال پیش منتقد هر نوع مذاکره‌ای با غرب بودند و اکنون هم در شرایطی پای میز مذاکره می‌نشینند که حتی شناختی حداقلی از مناسبات نظام بینالملل و الزامات مذاکره ندارند. همین که نشسته‌‌اند تا اروپا مشکل‌شان را حل کند، خیلی چیزها را ثابت می‌کند. اتحادیه‌اروپا اگر مجدانه برای توافق هسته‌ای تلاش می‌کند، به‌خاطر نیاز به گاز ایران نیست، دلیلش این است که آن‌ها فعالیت صلح‌آمیز هسته‌ای را «باید»ی می‌دانند که باید مورد توجه همه کشورها باشد.
تکلیف چیست؟ اگر برجام حل نشود، با بحرانی عمیق مواجه خواهیم شد.
تکلیف چیزی جز این نیست که واقعیت‌‌ها را ببنیم و شرایط را بررسی دقیق کنیم تا بدانیم، با چه رویکردی میتوانیم این گره کور را باز کنیم. مناسبات بینالمللی قابل مدیریت هستند و اگر موضعی منطقی بگیریم و از اظهارنظر و تصمیم‌های هیجانی پرهیز کنیم، حتما میتوانیم راهی برای عبور از این برهه پرمانع پیدا کنیم. اما متاسفانه آنچه دولت فعلی از خودش به‌نمایش می‌دهد، آدم را روز به‌روز ناامیدتر می‌کند. آقایان منتظرند، دو ماه بگذرد و بعد از شروع زمستان اروپا به‌خاطر نیازش به گاز ایران مشکل را حل کند. در حالیکه اصلا نیازی در کار نیست. تاکید می‌کنم، برای توفیق در مناسبات بینالمللی کمترین چیزی که باید داشته باشیم این است که مختصات جهان را بشناسیم و بدانیم برای هر موضوعی چه موضعی را باید مطرح کنیم. متاسفم که باید بگویم، تیم فعلی که ماموریت به‌سرانجام رساندن پرونده هسته‌ای را دارند، هیچ‌کدام از این موارد (توفیق در مناسبات بینالمللی) را ندارند و به‌همین دلیل نمی‌دانند شرایط را باید چطور مدیریت کنند و نتیجه‌اش هم این می‌شود که مشکلات‌مان همچنان پابرجا بماند.
بازهم تکرار می‌کنم. تکلیف چیست؟ نمی‌شود که دست روی دست گذاشت؟
تکلیف این است که در انتخابات همه سلیقه‌ها بتوانند نمایند‌‌‌‌ه داشته باشند تا از این طریق مردم کسانی را برای امور کشورداری انتخاب کنند که هم تجربه داشته باشند، هم تخصص داشته باشند و هم بدانند برای هر موضوعی باید چطور رفتار کنند و همچنین بدانند، با رفتارها و شعارهای هیجانی، نه‌تنها مشکلی از مشکلات رفع نخواهند شد، بلکه روز به‌روز مشکلات بیشتری پیش‌روی‌مان قرار خواهند گرفت.