آیا این بارندگیها بحران کمآبی را کاهش میدهد؟
در کل جهان تنها مقداری از این سیلاب قابل کنترل است و مقدار باقیمانده قابلیت کنترل ندارد. نکته مهم آزاد گذاشتن مسیر سیلابهاست.
با توجه به سطح سیلابها در چند روز اخیر احتمال دارد میزان بارشها بیش از دو میلیارد مترمکعب آب باشد و تخمین زده میشود بهطور تقریبی حدود ۵۰۰ میلیون مترمکعب از این بارشها قدرت رواناب داشتهاند؛ به عبارتی ۲۰۰ میلیون مترمکعب یعنی در حدود نیمی از این ۵۰۰ میلیون مترمکعب داخل سدها ذخیره شده است، چراکه بسیاری از این رودخانهها به سدها منتهی میشوند. در سد زایندهرود ۵۰ میلیون مترمکعب آب ذخیره شده است. حدود ۳۰۰ میلیون مترمکعب نیز به تالابهایی مانند بختگان، جازموریان، پشک و حوضچه استان قم وارد شده است.
یک عضو انجمن آب و خاک پایدار ایرانیان با اعلام این مسئله به سوالی پاسخ میدهد؛ آیا این میزان بارش علاوه بر خرابیها و کشتار مردم، فایدهای هم دارند و میتوانند بحران کمآبی را تسکین دهند؟
محسن موسوی خوانساری در اینباره به ایسنا گفته: این ارقام بسیار اعداد کوچکی هستند و نباید باعث گمراهی شوند چراکه به عنوان نمونه تنها مصرف آب کشاورزی در کل کشور ۷۰ تا ۷۵ میلیارد مترمکعب است. این رژیمهای بارشی اقیانوسی گذرا هستند و حتی ۲۰ سال یکبار رخ میدهند و نباید به آنها تکیه کرد.
این کارشناس آب به فلات مرکزی ایران که این سیلابها در آن رخ داده است اشاره و اظهار کرد: در فلات مرکزی، تالابهای خشکشده بسیاری داریم. بسیاری از رودخانهها نیز سدهایی برای آبخیزداری دارند که از تمام آنها نیز استفاده میشود و اگر تمام این آبها به تالابها وارد شود، باز هم به مقدار آب بیشتری نیاز داریم.
وی با توجه به مسئله تغییر اقلیم گفت: تغییراقلیم و گرمایش هوا در خاورمیانه باعث افزایش پدیده مانسون یعنی رژیمهای اقیانوسی شده است. در نتیجه باید انتظار افزایش چنین پدیدهای در سالهای اخیر را داشته باشیم. براساس تصویب کنفرانس تغییر اقلیم جهانی، کشورها باید خود را متناسب با تغییرات اقلیمی در زمینه طراحی و احداث سازههای آبی، پلها، سدها، جادهها و ساختمانها به روز کنند.
موسوی خوانساری به وقوع هر از چند گاهی سیلابها اشاره کرد و گفت: در کل جهان تنها مقداری از این سیلاب قابل کنترل است و مقدار باقیمانده قابلیت کنترل ندارد. نکته مهم آزاد گذاشتن مسیر سیلابهاست.
این عضو انجمن آب و خاک پایدار ایرانیان به روشهای متفاوت استفاده از سیلابها اشاره کرد و گفت: در فلات مرکزی ایران به اندازه کافی سد، بند و تالاب وجود دارد که آب سیلابها در این موارد استفاده میشود و مشکلی وجود ندارد. لازم است آبراههها آزاد باشند تا سیلابها خود را به تالاب برسانند.
وی با اشاره وقوع پدیده مانسون در سواحل جنوبی کشور از جمله منطقه بلوچستان و منطقه مکران اظهارکرد: منطقه مکران که از نظر دولت منطقهای اقتصادی است و قصد برنامهریزی برای توسعه آن را دارند. در این مناطق میتوان سیلابهای ناشی از مانسون را حفظ و در منطقه بلوچستان نسبت به ایجاد سازههای تامین آب و اقدامات آبخیزداری و آبخوانداری اقدام کرد البته این معنای لزوم ذخیرهسازی آبهای ناشی از این پدیده در همه نقاط کشور نیست.
این کارشناس آب با ذکر مثالی گفت: در حوضه آبریز کرخه که استعداد اقدامات آبخیزداری و آبخوانداری در آن وجود دارد، ذخیرهسازی آب به هیچوجه توصیه نمیشود چراکه هورالعظیم خود به آب نیاز دارد. یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون مترمکعب آب نیاز است تا وارد کرخه سپس به سمت هورالعظیم روانه شود.
موسوی در پایان تاکید کرد: با ورود این سیلابها به کشور مغرور نشویم چراکه گذرا هستند و تنها استفاده پایدار از منابع آب موجود دارای اهمیت است. در صورت توجه بیش از اندازه و تکیه بر سیلابها به مسیر نادرستی خواهیم رفت.
منبع ۷ صبح